ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ & ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ
Μέσω του Παρατηρητηρίου, του πρώτου που θα δημιουργηθεί στην Ελλάδα, θα πραγματοποιούνται συστηματικές καταγραφές δεδομένων περιβαλλοντικών εκθέσεων και δεικτών υγείας που συνδέονται με την ΚΑ.
Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση
Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου
Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού & Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ)
Δημιουργία Παρατηρητηρίου στη θεματική «Κλιματική Αλλαγή και Υγεία»
Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στην Υγεία είναι άμεσες, όπως η αύξηση της θνησιμότητας και νοσηρότητας που οφείλεται σε καύσωνες, πλημμύρες, αλλά και έμμεσες, κυρίως δια μέσω της επίδρασης της κλιματικής αλλαγής στην ποιότητα του αέρα (αύξηση θερμοκρασίας και συγκεντρώσεων ατμοσφαιρικών ρύπων), των μεταβολών στη μετάδοση λοιμωδών νοσημάτων λόγω αλλαγών στους πληθυσμούς των εντόμων, αλλά και αύξησης των ψυχικών νόσων που αποδίδονται σε μεταβολές στην αγροτική παραγωγή, στο στρες ή στις μετακινήσεις πληθυσμών. Το μέγεθος των επιδράσεων διαφοροποιείται ανάλογα με την γεωγραφική τοποθεσία και άλλα χαρακτηριστικά των περιοχών και των πληθυσμών.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, η νότια Ευρώπη αναμένεται να επηρεασθεί περισσότερο από καύσωνες. Σύμφωνα με ένα σενάριο για τις μελλοντικές εκπομπές αερίων που συνεισφέρουν στην κλιματική κρίση, ο αριθμός των καυσώνων στην Ελλάδα μπορεί να αυξηθεί ως και κατά 8-10 επεισόδια κατ’ έτος στο διάστημα 2046-2065 σε σύγκριση με την περίοδο αναφοράς 1970-2000. Στην Ευρώπη, οι επιδράσεις στον ημερήσιο αριθμό θανάτων λόγω της βραχυχρόνιας έκθεσης στην αύξηση της θερμοκρασίας κατά τη ζεστή περίοδο του έτους είναι τεκμηριωμένες. Πρόσφατα εκτιμήθηκε ότι το 26% της θνησιμότητας στην Αθήνα που συνδέεται με υψηλές θερμοκρασίες αποδίδεται σε ανθρωπογενείς πηγές της κλιματικής αλλαγής.
Στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας ‘21, και μέσω της συνεργασίας του ΕΚΠΑ και των Ιδρυμάτων, δημιουργείται ένα διατμηματικό και διεπιστημονικό Παρατηρητήριο (Observatory) για την «Κλιματική Αλλαγή και Υγεία». Μέσω του Παρατηρητηρίου, του πρώτου που θα δημιουργηθεί στην Ελλάδα, θα πραγματοποιούνται συστηματικές καταγραφές δεδομένων περιβαλλοντικών εκθέσεων και δεικτών υγείας που συνδέονται με την ΚΑ.
Κύριος στόχος του Παρατηρητηρίου θα είναι η διαχρονική καταγραφή δεικτών που συνδέονται με το φαινόμενο της κλιματικής κρίσης και τη δημόσια υγεία, για τη βέλτιστη διερεύνηση και παρακολούθηση των επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής στην Υγεία τόσο σε άμεσο χρόνο όσο σε μελλοντικές περιόδους (σε συνάρτηση με τις εκτιμήσεις κλιματικών μοντέλων).
Στο πλαίσιο αυτό θα συλλέγονται συστηματικά δεδομένα για μετεωρολογικούς παράγοντες, ατμοσφαιρικούς ρύπους, και θα καταγράφονται ακραία φαινόμενα όπως πυρκαγιές, πλημμύρες, καύσωνες και μεταφορά σκόνης από τη Σαχάρα για τα αστικά κέντρα της χώρας. Οι πληροφορίες αυτές θα χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση του θερμικού κινδύνου σε αστικές περιοχές και την ανάπτυξη κλιματικών μοντέλων για μελλοντικά σενάρια σε σχέση με την κλιματική αλλαγή.
Ταυτόχρονα θα συλλεχθούν δεδομένα θανάτων και εισαγωγών σε νοσοκομεία στις αστικές περιοχές καθώς και δεδομένα για επιδημικές εκρήξεις λοιμωδών νοσημάτων και δεδομένα από την επιτήρηση στα λύματα αναφορικά με τη χρήση ψυχοφαρμάκων στην κοινότητα. Τα καινούργια δεδομένα θα συνδυαστούν με υπάρχουσες βάσεις δεδομένων που υποστηρίζουν οι ερευνητικές ομάδες του ΕΚΠΑ, για να διερευνήσουν σε βάθος τις επιδράσεις παραμέτρων της κλιματικής κρίσης στην Υγεία, καθώς και τις διαφοροποιήσεις τους, τόσο στην Αθήνα όσο και σε περιοχές της Ελλάδας που μέχρι σήμερα δεν υπήρχε σχετική πληροφορία. Ταυτόχρονα η συστηματική συλλογή δεδομένων θα αποτελέσει τη βάση για την διερεύνηση των επιδράσεων της κλιματικής κρίσης στη Δημόσια Υγεία σε άμεσο χρόνο στο μέλλον.
Το Παρατηρητήριο θα αποτελέσει λειτουργική δομή του ΕΚΠΑ, ενώ θα υποστηρίζεται από εξειδικευμένο προσωπικό του ΕΚΠΑ από την Ιατρική Σχολή και τη Σχολή Θετικών Επιστημών. Το Παρατηρητήριο θα διοργανώνει δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού και θα αποτελεί κόμβο συνέργειας του ΕΚΠΑ με φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ η λειτουργία του θα συνδέεται με τα Προπτυχιακά και Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών του ΕΚΠΑ σε συναφή αντικείμενα, γεγονός που θα διαμορφώσει ένα ενιαίο ερευνητικό-εκπαιδευτικό πυρήνα με σημαντικά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα.
Για τη βέλτιστη ενημέρωση του πληθυσμού θα αναπτυχθεί μία διαδικτυακή πλατφόρμα, στην οποία θα παρουσιάζεται ο θερμικός κίνδυνος (σε συνάρτηση με περιβαλλοντικές, κλιματικές, κοινωνικές και οικονομικές παραμέτρους) αρχικά σε πιλοτική εφαρμογή για την Αθήνα και στη συνέχεια και για άλλες αστικές περιοχές της χώρας.
Τα αποτελέσματα της Δράσης θα συνεισφέρουν στον σχεδιασμό των βέλτιστων πολιτικών προστασίας του πληθυσμού, ενώ θα λαμβάνουν υπόψη τα χαρακτηριστικά των επιμέρους περιοχών και των πληθυσμών που οδηγούν σε πιθανές διαφοροποιήσεις των επιδράσεων.
Επισκεφτείτε το παρατηρητήριο εδώ.
Εικόνα: Jaromír Kalina
