ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ & ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ
Το σύστημα παρακολούθησης θα τεθεί σε πιλοτική λειτουργία στις αρχές του 2024 και στο τέλος του ίδιου έτους θα παρέχει σε πραγματικό χρόνο μέσω της διαδυκτιακής του πλατφόρμας πληροφορίες για την ατμοσφαιρική ρύπανση στους κατοίκους των 30 μεγαλύτερων πόλεων της Ελλάδας.
Πανελλαδικό Δίκτυο Μέτρησης Αιωρούμενων Σωματιδίων με Αισθητήρες Χαμηλού Κόστους
Τα ατμοσφαιρικά αιωρούμενα σωματίδια θεωρούνται υπεύθυνα σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για 3-10 εκατομμύρια θανάτους στον πλανήτη μας κάθε χρόνο. Για την Ευρώπη η αντίστοιχη εκτίμηση είναι 200-500 χιλιάδες και για την χώρα μας 5 με 15 χιλιάδες πρόωροι ετήσιοι θάνατοι. Τα σωματίδια μικρότερα από 2.5 μικρόμετρα (PM2.5) θεωρούνται κυρίως υπεύθυνα για αυτά τα προβλήματα. Η χώρα μας έχει περίπου 20 σταθμούς μέτρησης της συγκέντρωσης σωματιδίων και δυστυχώς αυτοί μετρούν τα σωματίδια μικρότερα από 10 μικρόμετρα (PM10). Το κόστος ανάπτυξης και λειτουργίας αυτών των σταθμών είναι σημαντικό και οι μισοί βρίσκονται στην Αττική.
Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ένα μεγάλο τεχνολογικό άλμα στην ανάπτυξη αισθητήρων χαμηλού κόστος για την μέτρηση ατμοσφαιρικών ρύπων και ιδιαίτερα για την μέτρηση της συγκέντρωσης των ατμοσφαιρικών σωματιδίων PM2.5. Οι αισθητήρες αυτοί έχουν λιγότερη ακρίβεια από τα αναλυτικά όργανα μέτρησης, αλλά μελέτες που έχουν γίνει από την Πανελλαδική Ερευνητική Υποδομή ΠΑΝΑΚΕΙΑ για την μελέτη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της κλιματικής αλλαγής έχουν επιτρέψει την δραματική βελτίωση της ακρίβειας των αντίστοιχων μετρήσεων. Οι αισθητήρες αυτοί μπορούν να εγκατασταθούν εύκολα σε κατοικίες, σχολεία, δημόσια κτίρια, κλπ. καθώς χρειάζονται απλώς ρεύμα και Wi-Fi.
Οι ερευνητικές ομάδες του ΙΕΧΜΗ/ΙΤΕ και του Πανεπιστημίου Πατρών μαζί με την ΠΑΝΑΚΕΙΑ θα αναπτύξουν ένα πανελλαδικό δίκτυο αισθητήρων PM2.5. Τα πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει με εγκατάσταση αισθητήρων σε Αθήνα, Πάτρα, κλπ. Οι νέοι αισθητήρες θα εγκατασταθούν κυρίως σε σχολεία (Γυμνάσια/Λύκεια, αλλά και Δημοτικά) ώστε οι τιμές τους να μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για διδακτικούς λόγους. Οι συνεχείς μετρήσεις τους θα είναι διαθέσιμες σε πραγματικό χρόνο σε κατάλληλη διαδικτυακή πλατφόρμα. Οι μετρήσεις θα μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν τόσο από τις τοπικές όσο και τις εθνικές αρχές για τον εντοπισμό προβλημάτων και την βελτίωση της ποιότητας του αέρα που αναπνέουμε. Το δίκτυο θα καλύψει σε πρώτη φάση 30 ελληνικές πόλεις.
Το ΙΤΕ (καθ. Πανεπιστημίου Πατρών Σπύρος Πανδής) θα είναι ο οργανισμός που θα συντονίσει το συγκεκριμένο έργο με συμμετοχή των οργανισμών μελών της Εθνικής Ερευνητικής ΠΑΝΑΚΕΙΑ. Η ΠΑΝΑΚΕΙΑ συμπεριλαμβάνει 5 ερευνητικά κέντρα και 8 Πανεπιστήμια σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας. Τα μέλη της ΠΑΝΑΚΕΙΑ και οι Ερευνητικοί Υπεύθυνοι φαίνονται παρακάτω.
(1) Πανεπιστήμιο Κρήτης. Υπεύθυνος: Καθ. Νίκος Μιχαλόπουλος
(2) Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Υπεύθυνος: Δρ. Ευάγγελος Γερασόπουλος
(3) Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Υπεύθυνος: Καθ. Δημήτριος Μπαλής
(4) Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος. Υπεύθυνος: Δρ. Κώστας Ελευθεριάδης
(5) Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Υπεύθυνος: Καθ. Αλέξανδρος Παπαγιάννης
(6) Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας. Υπεύθυνος: Καθ. Σπύρος Πανδής
(7) Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Υπεύθυνος: Καθ. Νικόλαος Χατζηαναστασίου
(8) Ακαδημία Αθηνών. Υπεύθυνος: Καθ. Χρήστος Ζερεφός
(9) Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Υπεύθυνος: Καθ. Κωνσταντίνος Κουρτίδης
(10) Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπεύθυνος: Καθ. Παναγιώτης Νάστος
(11) Πολυτεχνείο Κρήτης. Υπεύθυνος: Καθ. Μιχαήλ Λαζαρίδης
(12) Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Υπεύθυνος: Καθ. Χρήστος Ματσούκας
(13) Πανεπιστήμιο Πατρών. Υπεύθυνος: Καθ. Ανδρέας Καζαντζίδης
—
Εικόνα: Markus Winkler
