Η Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή (Βιέννη, 1796-1797)

Η Χάρτα του Ρήγα είναι ένα από τα πιο σπουδαία έργα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και το πιο σημαντικό δείγμα της ελληνικής χαρτογραφίας της προεπαναστατικής περιόδου. Πρόκειται για έναν μεγάλων διαστάσεων χάρτη (περίπου 2,1Χ2μ.) που αποτελείται από δώδεκα φύλλα (περίπου 50Χ70 εκ. το καθένα). Απεικονίζει τον ελλαδικό χώρο, τα παράλια της μικράς Ασίας και την ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής χερσονήσου, νότια του Δούναβη.

Η Χάρτα τυπώθηκε από τον Ρήγα Βελεστινλή στη Βιέννη μεταξύ 1796-7, στο τυπογραφείο του J. Nitsch, σε 1220 αντίτυπα. Χαράκτης της ήταν ο γνωστός καλλιτέχνης της εποχής Francois Müller. Για την εκτύπωση χρησιμοποιήθηκε ολλανδικό χαρτί τύπου “elephant”.

O Ρήγας ενσωμάτωσε με έντεχνο τρόπο επάνω στη Χάρτα πολλά σύμβολα, όπως: αρχαίες παραστάσεις, αρχαία νομίσματα, αρχαιολογικά μνημεία, μυθικούς ήρωες, ιστορικές μάχες και τοπογραφικά σχέδια. Όλα αυτά τα εικονογραφικά στοιχεία αντανακλούν τις ιδέες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της ισότητας και αποτυπώνουν την ιστορική συνέχεια του ελληνικού πολιτισμού στον χρόνο καθώς και τη διασπορά του στον χώρο.  

Το εποπτικό εργαλείο της Χάρτας ενέχει μια απίστευτη επικοινωνιακή δύναμη και έχει χαρακτηριστεί ως το πολυμέσο εκείνης της εποχής. Στοχεύοντας στην αφύπνιση της εθνικής ταυτότητας των Ελλήνων και όλων των υπόδουλων λαών, συντέλεσε στη διαμόρφωση των ιδεών και του οράματος που ενέπνευσαν την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Σήμερα, έχουν διασωθεί μόνο 59 αντίτυπα της Χάρτας του Ρήγα, τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα σε μουσεία, βιβλιοθήκες, αρχεία και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο.  

Share

Διοργανωτές Ωνάσειος Βιβλιοθήκη